Kiedy złoto jest złotem? Sprawdź swój pierścionek!
Złoto jest pięknym kruszcem, którego walory były cenione przez człowieka od setek lat. Złota biżuteria jest ponadczasowa i chętnie noszona zarówno na co dzień, jak i na wyjątkowe okazje. Niektóre wyroby jubilerskie są w rodzinach od pokoleń, inne to wynik panującej mody, a jeszcze inne to prezenty od bliskiej osoby, które niejednokrotnie mają znaczenie sentymentalne. Nabywając złotą biżuterię, warto wiedzieć, czy rzeczywiście mamy do czynienia ze złotem, czy też może z metalem, który tylko je przypomina. Zdarza się bowiem, że złoto bywa mylone z tombakiem, co chętnie wykorzystują nieuczciwi sprzedawcy.
Złoto może występować pod różną postacią w zależności od jego przeznaczenia. W przeszłości było wykorzystywane jako środek płatniczy, obecnie na co dzień mamy z nim do czynienia głównie w formie biżuterii. Dostępne jako złote kolczyki, bransoletki, naszyjniki i inne wyroby jubilerskie spotyka się z uznaniem wielu pań, które chętnie noszą takie ozdoby, dobierając je do różnych - zarówno tych codziennych, jak i wybieranych na wyjątkowe okazje - kreacji. Warto pamiętać, że złoto może stanowić też sposób na zabezpieczenie przyszłości. Dostępne w sztabkach albo monetach bywa przedmiotem mniejszych, a niekiedy angażujących spore środki finansowe inwestycji.
Czy to na pewno jest złoto?
Nie zawsze potrafimy ocenić autentyczność kruszcu, z którego biżuteria została wykonana. Tymczasem kupując złote bransoletki, kolczyki oraz inne jubilerskie ozdoby warto mieć pewność, czy mamy do czynienia ze złotym kruszcem, czy też czymś, co złoto „udaje”. Jak można to ocenić? Najprostszym sposobem jest sprawdzenie próby złota, która oznacza udział procentowy tego metalu w danym przedmiocie. Warto pamiętać, że złota biżuteria powinna mieć specjalne oznaczenie nazywane znakiem probierczym, czyli właśnie próbą. Umieszcza się ją na biżuterii, na przykład przy zapięciu łańcuszka albo na wewnętrznej stronie obrączki. Zawarta w niej informacja, na którą składa się trzycyfrowa liczba, informuje, ile czystego złota zawiera wyrób jubilerski. Im wyższa liczba, tym wyższa zawartość złota. W branży jubilerskiej najbardziej popularne są trzy próby złota, a mianowicie 333, 585 oraz 750. Próba 333 oznacza, że stop zawiera 33,3% czystego złota; próba 585, że jest go 58,5% itd. Poza wymienionymi powyżej oznaczeniami znane są też próby: 999, 960, 500, 375. Oznakowanie prób złota można porównać z informacjami udostępnionymi na stronie internetowej Głównego Urzędu Miar.
Złoty naszyjnik gwiazd 585 Literka F
Ile karatów ma moje złoto?
W jubilerstwie możemy spotkać się również z innym oznaczeniem (Stany Zjednoczone i Kraje Dalekiego Wschodu), które polega na wyrażaniu zawartości wagowej złota w stopie poprzez podanie ilości karatów. Czysty kruszec bez żadnych domieszek to złoto 24-karatowe, które odpowiada próbie 999. Z kolei najpopularniejsza w branży jubilerskiej próba 585 ma 14 karatów, a złoto 18-karatowe to próba 750. Im więcej karatów, tym cenniejsze złoto. Jednak w przypadku wyrobów jubilerskich możemy się spotkać co najwyżej ze złotem 18-karatowym. Dlaczego? Złoto 24-karatowe, czyli czysty kruszec, jest bardzo miękkie i łatwo ulega odkształceniom. Nie nadaje się więc do wyrobu biżuterii. Dlatego w jubilerstwie zastosowanie znajdują stopy złota z innymi metalami, np. niklem, srebrem, palladem, cynkiem i miedzią. W ten sposób zmieniają się właściwości metalu, który staje się twardszy. Modyfikacji ulegają też inne właściwości w tym kolor złota. Jednocześnie należy pamiętać, że łańcuszki, bransoletki i kolczyki złote o niskiej zawartości złotego kruszcu mogą szybko ciemnieć, co wpływa niekorzystnie na ich wygląd. Właśnie dlatego najpopularniejsze w branży jubilerskiej jest złoto o próbie 585, czyli złoto 14-karatowe, które wyróżnia się odpowiednią do wyrobu biżuterii twardością i estetycznym wyglądem.
Złoto głupców
Złote bransoletki, kolczyki złote i obrączki warto kupować u sprawdzonego jubilera. Można mieć wtedy pewność co do autentyczności przedmiotu. „Okazyjne” kupowanie od przygodnych lub niewiarygodnych sprzedawców może doprowadzić do nabycia biżuterii, która tak naprawdę złotem nie będzie. Popularny sposób na wprowadzenie kupującego w błąd to zaoferowanie mu biżuterii z tombaku, popularnie nazywanego złotem głupców. Inna nazwa tego metalu to mosiądz czerwony. W rzeczywistości jest to stop miedzi z cynkiem, który kolorem może bardzo przypominać złoto. Tombak powinien mieć wybity znak probierczy MET, co oznacza, że wyrób powstał z metalu nieszlachetnego. Jednak może się zdarzyć, że takiego oznaczenia na tombaku nie będzie. Możliwa jest też inna sytuacja, a mianowicie złoty wyrób biżuteryjny, który posiada niewielki element wykonany z metalu nieszlachetnego. Wtedy, pomimo tego, że przedmiot jest złoty, ten jeden element będzie posiadał oznaczenie MET. Wybitej próby nie będzie posiadać złota biżuteria, jeśli jej masa nie przekracza 1 grama albo, gdy jej naniesienie mogłoby doprowadzić do uszkodzenia przedmiotu. (Wtedy do biżuterii dołącza się świadectwo badania w formie papierowej). Warto pamiętać również o tym, że złota biżuteria wykonana wiele lat temu albo sprowadzona zza granicy także może być pozbawiona próby. Jak wtedy rozpoznać czy jest to złoto, czy inny metal?
Złote obrączki pr.585 Amare Love Swepol
Sposób na złoto bez próby
Szybkie sprawdzenie autentyczności złota umożliwia próba magnezu. I tak np. złote kolczyki kółeczka, łańcuszki lub inny rodzaj biżuterii nie będą reagować na magnes, ponieważ złoto nie wykazuje właściwości magnetycznych. Może się jednak zdarzyć, że biżuteria wykonana ze złota o niższej próbie (stopy złota z większą domieszką innych metali) nie przejdą tego testu. Można też wykonać analizę gęstości, czyli tzw. próbę Archimedesa. Konieczna jest tutaj wiedza, że złoto cechuje się gęstością 19,3 g/cm3. Próba polega na obliczeniu objętości wody wypartej przez przedmiot zanurzony w szklanym naczyniu, a następnie ustaleniu na tej podstawie gęstości tego przedmiotu. Obliczenia nie zawsze idealnie pokrywają się z gęstością wzorcową złota, jeśli jednak wynik jest przybliżony, możemy uznać, że mamy do czynienia z autentycznym kruszcem. Badając przedmiot np. obrączki złote pod kątem zawartości złota, warto zwrócić uwagę na kolor przedmiotu. Ewentualne przebarwienia mogą świadczyć o tym, że biżuteria była nieodpowiednio przechowywana albo, że przedmiot nie jest złoty, a jedynie pozłacany.
Jak czyścić złoto?
Naszyjniki, bransoletki i kolczyki złote, a także biżuteria ślubna, czyli obrączki złote po pewnym czasie mogą tracić swój blask i efektowny wygląd. Dzieje się tak na skutek ich nieodpowiedniego przechowywania, a także wystawiania na działanie niekorzystnych czynników, np. domowych detergentów. Pogorszenie wyglądu sprawia, że trudniejsza staje się ocena, czy rzeczywiście mamy do czynienia ze złotem, czy też nie. Istnieją jednak sposoby na przywrócenie złotej biżuterii jej dawnej świetności. Można do tego celu wykorzystać gotowe preparaty, jak również domowe sposoby. Przykładem jest zastosowanie wody z płynem do naczyń. W przygotowanym roztworze pozostawia się złote przedmioty na kilka minut. Następnie należy je opłukać i wytrzeć przy pomocy miękkiej ściereczki. Do czyszczenia można też wykorzystać papkę z wody, sody oczyszczonej oraz proszku do pieczenia. Wciera się ją w biżuterię, a następnie płucze złote przedmioty pod bieżącą wodą i wyciera ściereczką. Łańcuszki, bransoletki i kolczyki złote zachowają swój blask na dłużej, jeśli będą odpowiednio przechowywane i regularnie czyszczone.
Złote wiszące kolczyki 585 krzyżyk i czerwona cyrkonia
Próba 925 złoto czy srebro
Biała barwa biżuterii może sugerować, że mamy do czynienia ze srebrem. Jednak, czy na pewno? W jubilerstwie obok złota o barwie żółtej obecne jest również złoto białe. Jest to jednak nazwa handlowa, bo w rzeczywistości taki metal jak białe złoto nie występuje w naturze. O co zatem chodzi i dlatego mówimy o białym złocie, które bardzo przypomina srebro? Do wyrobów jubilerskich, takich jak np. złote kolczyki kółeczka, stosuje się stopy złota z innymi metalami. Łącząc czysty złoty kruszec ze srebrem, niklem, platyną lub palladem można uzyskać złoto w kolorze białym. Na barwę biżuterii wpływa udział procentowy poszczególnych metali. Jak zatem odróżnić białe złoto od srebra? Najprościej byłoby za pomocą wybitej na biżuterii próby. Wiemy już, że najpopularniejsze próby złota to 750, 585 i 333. Próba białego złota 375, 500, 960 i 999 jest już nieco rzadziej spotykana. Z kolei najpopularniejszą próbą srebra jest 925, a nieco mniej popularnymi 875, 830 i 800. Białe złoto i srebro można również rozróżnić na podstawie innych cech. Białe złoto jest trwalsze i odporniejsze na zarysowania, a jego barwa nie zmienia się nawet po wielu latach noszenia biżuterii. Różnice z pewnością dostrzeżemy też w cenie biżuterii wykonanej z tych kruszców.
